Dlaczego skóra dłoni i stóp marszczy się w wodzie?

Czy zagadka z dzieciństwa została rozwiązana?
Czy zagadka z dzieciństwa została rozwiązana?

Tego efektu doświadcza prawie każdy kto przebywa w wodzie wystarczająco długo. Skóra na podeszwach stóp oraz skóra opuszków palców dłoni ulega zmarszczeniu.

Przyczyna marszczenia się skóry

Początkowo sądzono, że zjawisko jest efektem występowania pewnego rodzaju obrzęku osmotycznego. Tej hipotezy jednak nie udowodniono. Natomiast w latach 30 ubiegłego wieku stwierdzono, że właściwość marszczenia skóry zanika po uszkodzeniu nerwów znajdujących się w palcach. Zauważono, że pacjenci pod wpływem urazów lub chirurgicznych zabiegów w obrębie dłoni przebiegających z całkowitym uszkodzeniem nerwów tracili zdolność marszczenia skóry. Uznano zatem, że za zjawisko odpowiada autonomiczny układ nerwowy. Notabene prosty test marszczenia skóry opisany niezależnie przez C.A. Leukensa oraz S. O'Riaina ponad 40 lat temu stosuje się w neurologii i ortopedii jako badanie poprawności funkcjonowania nerwów obwodowych dłoni.

Fizjologia powstawania zmarszczek wodnych

W skórze znajdują się różne receptory, dzięki którym czujemy bodźce proste jak dotyk, ucisk, wibracje, ból, ciepło i zimno. Nie ma jednak dowodów na to, że posiadamy specjalny receptor wilgoci. To, że odczuwamy wodę jako coś mokrego to efekt funkcjonowania bodźca złożonego, tzn. sygnałów otrzymanych jednocześnie z receptorów dotyku i termoreceptorów. Specyficzny zestaw sygnałów interpretowany jest jako odczucie wilgoci na podstawie tego co mózg zapamiętał w wyniku wcześniejszych doświadczeń. Podobnie, na bazie zdobytej wiedzy, rozpoznajemy dotykając powierzchnię, że jest ona szorstka, chropowata lub śliska. Wilgoć zatem to percepcyjna iluzja. Zakłada się jednak, że proces powstawania zmarszczek wodnych przebiega według poniższego schematu.

  • ❶ Zanurzenie kończyny w wodzie wywołuje powstanie impulsów nerwowych w receptorach skóry.
  • ❷ W odpowiedzi na ten stan reagują włókna nerwowe odpowiedzialne za kontrolę przepływu krwi wywołując skurcz mięśni gładkich w ścianach naczyń krwionośnych.
  • ❸ Następuje ograniczenie przepływu krwi co prowadzi do zmniejszenia się objętości tkanek.
  • ❹ Skóra jest niejako zasysana do wnętrza - powstają bruzdy.
Zastosowanie pomarszczonej skóry

Mimo, iż w wielu ośrodkach naukowych na świecie badacze pochylali się nad wyjaśnieniem tego zjawiska nie udało się to jeszcze w sposób pewny. Jedna z hipotez zakłada, że jest to cecha będąca efektem środowiskowego przystosowania się naszych ewolucyjnych praprzodków do egzystencji w wilgotnym otoczeniu. Badający to zjawisko amerykański neurobiolog Mark Changizi twierdzi, że głównym zadaniem pomarszczonej skóry kończyn była poprawa chwytności przy przemieszczaniu własnego ciała. Skóra pełniła rolę podobną do roli bieżnika opony samochodowej. Poszczególne bruzdy skóry układają się bowiem w specyficzny wzór umożliwiając odpływanie wody przy nacisku. Tym samym podczas przemieszczania się nasi przodkowie być może nie ślizgali się.

Sprawa zmarszczek nadal w toku
Zagadnienie wydaje się banale ale od lat zaprząta umysły zarówno małych dzieci w kąpieli jak i naukowców w swych uniwersyteckich laboratoriach. Wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. Wiele nie zostało w ogóle zadanych...
  • Skóra marszczy się dopiero po kilkunastu, kilkudziesięciu minutach. Taki czas oczekiwania na reakcję wydaje się zbyt długi jeśli skóra miała służyć poprawie przyczepności przy przemieszczaniu się. Oczywiście można założyć, że reakcja kiedyś następowała znacznie szybciej, a u nas, współczesnych, jest w fazie zanikania.
  • Wielogodzinne utrzymywanie skóry w takim stanie ze względu na niedokrwienie prowadzi do jej uszkodzeń wręcz katastrofalnych w skutkach. Stan tzw. "ręki i stopy namokłej" uwzględniony nawet został w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10: T69.0).
  • Powstawanie zmarszczek wodnych może być jedynie niemającym znaczenia efektem ubocznym innych mechanizmów fizjologicznych. Zakończenia nerwowe (tzw. ciałka) reagują na bodźce bo taka jest ich rola, a skóra dłoni jest w nie bogato wyposażona.
Schemat budowy skóry palca.
Ciałka to tzw. mechanoreceptory wrażliwe na dotyk, ucisk, rozciąganie i drgania różnych częstotliwości. Rola nie wszystkich ciałek została dokładnie poznana. Poza wymienionymi na schemacie w skórze są również ciałka Mazzoniego, Grandry'ego i Herbsta. Wolne zakończenia nerwowe reagują na ból, ciepło, zimno, świąd i łaskotanie. Anastomozy tętniczo-żylne to zespolenia naczyń pełniące funkcję termoregulacyjną.

Udowodniono eksperymentalnie, że z pewnością pomarszczona skóra nie wpływa na poprawę chwytności przedmiotów. Ponadto wiadomo, że marszczenie nie jest związane z przenikaniem wody przez skórę na zasadzie osmozy. Pewne jest też, że za marszczenie odpowiada reakcja włókien nerwowych na zewnętrzne bodźce. Nadal jednak nie wiemy po co nam to było lub jest potrzebne. Całkiem możliwe, że ta autonomiczna reakcja organizmu, której prawie wszyscy doświadczyć możemy nie ma żadnych zastosowań. Nie należy odrzucać też hipotezy, że jest to ostrzeżenie by nie przebywać zbyt długo w wodzie.


Huyen z "emce kwadrat" wyjaśnia


Data publikacji: 11.01.2019
wszystkie FAQ...

Wybrane z katalogu aquaparki i baseny:
Wyszukiwarka aquaparków
  • województwo
  • miejscowość
  • wielkość
  • różne
  • atrakcje
  • zjeżdżalnie
  • rodzaj
Ostatnio dodane opinie
Płock: Aquapark PŁOCK
Maciek (29.10.2024):
Jak na miasto średniej wielkości jest OK. Jedna istotna uwaga to wielka,...
wszystkich opinii: 8
Kozienice: Kryta Pływalnia DELFIN
byłly klient (27.10.2024):
2 tory wolne dla klientów indywidualnych to tylko teoria. W rzeczywistości...
wszystkich opinii: 69
Łódź: Aquapark FALA
Olaa (25.10.2024):
Chodzę na falę od kilku lat i serdecznie polecam ten aquapark. Byłam ostatnio...
wszystkich opinii: 151
Głównym czynnikiem zagrażającym zębom podczas kąpieli w basenie jest niewłaściwe pH wody. Do niecki trafia...
Przeszło kilometr długości, osiem hektarów powierzchni i 250 tysięcy metrów sześciennych wody to parametry...
Listopad 2024
PnWtŚrCzPtSoN
123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930